Geert, al bijna 50 jaar loop je met verrekijker rond je nek en rubberen laarzen aan je voeten door onze gemeente. Vertel eens kort iets over jezelf.
In mijn kindertijd was ik altijd buiten te vinden. Thuis lachten ze er wel eens mee dat het erop leek alsof ik met rubberen laarsjes aan geboren was. Sinds mijn zesde was ik kind aan huis bij de Gasthuiszusters van Kasteel De Bist in de Beukenlaan te Kessel. Een kloosterzuster uit die congregatie leerde me er vissen op alles wat leefde in de kasteelvijvers. Met het geweer van de zusters schoot ik op de muskusratten die schade toebrachten aan de oevers van de vijvers.
De zusters kweekten kippen en konijnen om te bereiden in de keuken. Als kind hielp ik bij het voederen, maar ook bij het slachten. Op die leeftijd stel je jezelf daar verder geen vragen bij en sta je open voor dat soort dingen. Ik kreeg mee dat dit alles binnen de normale cyclus van leven en dood paste.
In diezelfde periode leerde de beheerder en tuinman van het kasteeldomein me alles wat hij wist over planten, vogels en vissen. Een onwaarschijnlijk leuke en leerrijke jeugd had ik op het domein. Naast de natuurliefhebber is daar ook de jager en visser in mij ontstaan.
Sinds 1996 ben je actief jager. Hoe ben je dat geworden?
Via mijn toenmalig schoonvader kwam ik, als drijver, in aanraking met de jacht. Aangezien ik als kind al mee kippen en konijnen slachtte, was de jacht voor mij het verlengstuk van hoe ik opgroeide. In de natuur vertoeven, haar beleven, oogsten en culinair genieten… het paste bij wie ik ben.
In 1996 legde ik zelf het jachtexamen af en werd ik jager.
Je werd in 1998 bestuurder binnen de lokale Wildbeheereenheid (WBE) Nete en Wimp. Wat is een WBE en vanwaar je engagement?
Een Wildbeheereenheid is een vereniging (vzw) waarin verschillende jagers vrijwillig een samenwerkingsverband aangaan om over een grotere oppervlakte aan gecoördineerd wildbeheer te doen. We beheren conform een Faunabeheerplan dat door de Vlaamse Overheid wordt goedgekeurd. Een WBE is de lokale gesprekspartner inzake jacht voor overheden en middenveldorganisaties.
Mijn engagement ontstond vrij snel nadat ik merkte dat samenwerking noodzakelijk is en dat bruggen bouwen de toekomst zou worden. Ik ben daarom ook zeer blij dat we vandaag, anno 2022, een nauwe samenwerking hebben met de lokale Natuurpunt-afdeling De Wielewaal, de landbouwsector, de imkers, de Bosgroep en het gemeentebestuur. Vandaar dat ik trouwens ook zetel in de gemeentelijke milieuraad.
Jagers die samenwerken met imkers. Waar zit de synergie?
We hebben gemerkt dat menig jager ook imker is en omgekeerd. Beiden doen aan voedselproductie vanuit de natuur. Jagers zaaien fauna-akkers in om wild van voedsel en dekking te voorzien. Imkers zaaien op hun beurt bloemenweides in om nectar te voorzien voor de bijen.
We merkten dat de zaadmengsels die beide sectoren inzaaien beter op elkaar afgestemd konden worden en dat ook de zaaidichtheid geoptimaliseerd kon worden. Door de samenwerking maakten we de fauna-akkers nu zowel wild- als bijen-vriendelijk. Ook bij de monitoring van de Aziatische hoornaar, een invasieve wespensoort, worden de jagers ingeschakeld bij Early-warning.
Het mooie is dat de voorzitter van het Vlaams Bijeninstituut eveneens in Nijlen woont. Vanuit dat lokale contact ontstond een samenwerking die nu over heel Vlaanderen wordt uitgerold en die de natuur ten goede komt.
Jacht is wel vaker een omstreden onderwerp, omdat jagers dieren doden. Begrijp je vanwaar dit komt?
Mensen reageren inderdaad wel eens emotioneel op jagers. De meeste consumenten hebben het doden van dieren vandaag de dag ‘uitbesteed’. Mensen kopen hun vlees, vis of wild in de handel maar het doden gebeurt uit het zicht van het publiek. Hierdoor ontstaat soms, wanneer men er toch mee geconfronteerd wordt zoals bv. bij jacht, een reactie die niet helemaal strookt met het eetgedrag. Je kan geen vlees, vis of wild eten zonder dat daarvoor een dier gedood werd.
Daarnaast is mijn credo nog steeds: zonder wild geen jacht, maar zonder kwaliteitsvol leefgebied ook geen wild. En dat omvat eigenlijk de kern van wat wij als jager willen doen: een goed leefgebied voor het wild creëren en onderhouden. Vlaanderen is klein, Nijlen nog kleiner, vandaar dat samenwerking met de lokale natuurverenigingen – soms over ideologische grenzen heen – zo belangrijk is. Onze uitgangspunten zijn verschillend, maar ons streefdoel is hetzelfde: meer en betere natuur.
Kan je dit kaderen door uit te leggen wat jagers concreet nog allemaal doen?
Recent nog hebben we in de gemeente bv. 750 bomen en struiken aangeplant, bovenop eerder al 5ha bos. Ook plantten we hagen aan en plaatsten we wildspiegels langs openbare wegen om aanrijdingen met reeën zoveel mogelijk te voorkomen. Een andere uitdaging is de bestrijding van Amerikaanse vogelkers in onze bossen, alsook de bestrijding van dieren die mogelijk landbouwschade veroorzaken. Het allerbelangrijkste is bovendien de jaarlijkse telling van de verschillende wildsoorten. Dat laatste is trouwens een verplichting, net als de rapportering ervan aan de Vlaamse Overheid.
Je noemde wildspiegels. Wat is dat? Hoe werkt dat?
In de gemeente Nijlen zijn reeën al meer dan 20 jaar talrijk aanwezig. De laatste jaren groeit de populatie enorm waardoor ze nu ook meer zichtbaar worden voor iedereen. Door ons dichte wegennet botsen mens en ree helaas al eens letterlijk met elkaar, waarbij het ree meestal aan het kortste eind trekt. Reeën zijn vooral actief in de periode van schemering en duisternis.
Wildreflectoren zijn de optische reflectoren die je soms op een paaltje aan de zijkant van de weg gemonteerd ziet. Van zodra de autolichten de wildreflectoren beschijnen, wordt het licht van de koplampen in de richting van het bos of het open veld gespiegeld. Reeën die willen oversteken schrikken van de reflecties en blijven uit de buurt tot de auto’s weg zijn. Waarna de dieren alsnog veilig kunnen oversteken.
Maar jagers schieten ook reeën? Wat is het verschil?
Op reeën wordt inderdaad ook gejaagd. Dit gebeurt conform strikte jachtregelgeving, op basis van een specifiek hiervoor voorzien plan van de Vlaamse Overheid, wetenschappelijk onderbouwd en selectief naar geslacht en leeftijd toe. Het grote verschil is dat jacht enkel mag binnen dat strenge kader. Koning auto bv. maakt geen onderscheid, niet in de tijd, niet naar geslacht of leeftijd. Zo worden in onze gemeente heel frequent reegeiten doodgereden die nog afhankelijke jongen hebben, waardoor die vervolgens een hongerdood sterven. Bij jacht kan dat niet. De openingstijden van de jacht in Vlaanderen zijn namelijk bewust afgestemd op de ecologie van deze diersoort.
Jagers zetten ook burgerwetenschap in. We lazen iets over ‘Wilder’. Wat is dat precies?
Wilder is een gratis mobiele applicatie voor Android en iPhone, die iedereen kan downloaden. Deze mobiele app is zeer laagdrempelig en stelt burgers in staat om o.a. verkeersslachtoffers (jagers noemen dat ‘valwild’) te melden met bijhorende GPS-locatie. De data die op deze manier verzameld worden stelt de jachtsector in staat om de knelpunten in het wegennet in kaart te brengen en daar gepaste maatregelen voor te voorzien, zoals bv. het plaatsen van wildspiegels.
Op basis van deze data werden recent door de gemeente en de WBE reeds concrete maatregelen genomen langsheen de Berlaarsesteenweg.
Waar kan ik Wilder downloaden?
Op Apple Store, voor mac-gebruikers Op Google Play, voor Android
Welke knelpunten met betrekking tot wilde fauna zie je momenteel in onze gemeente?
Het grootste en meest acute knelpunt zijn loslopende honden. Die hebben een enorm negatieve impact op de wilde fauna. Het zijn vooral de geurvlaggen van hun urine en uitwerpselen die ertoe leiden dat de kwaliteit van een leefgebied er enorm op achteruit kan gaan. Bovendien bezitten honden een natuurlijk instinct om wild te achtervolgen en het te vangen. Het verspreiden van geuren en het willen vangen van wild op paden die eigenlijk geen wandelpaden zijn, zorgt ervoor dat de wilde fauna soms geen veilige plaats meer heeft om te vertoeven, te foerageren, te herkauwen of te rusten. Reeën kunnen op die manier bv. sterven met een volle maag, gewoon omdat ze door de constante verstoring niet meer aan herkauwen toekomen. Bij deze dan ook een warme oproep om honden, buiten de specifiek daarvoor voorziene hondenlosloopzones in onze gemeente, aangelijnd te laten.
Wat zijn voor jou als jager je belangrijkste wapens?
Ten eerste mijn verrekijker. Onontbeerlijk voor mijn idee van natuurbeleving en onmisbaar voor de jachtpraktijk. Observeren en determineren en pas dan – soms – schieten. Ten tweede mijn tong. Jagers moeten uitleggen wat ze doen, waarom ze iets doen en hoe ze iets doen. Wanneer mensen met een open geest met elkaar in gesprek gaan en bereid zijn om naar elkaar te luisteren, empathie te tonen, dan is een goede verstandhouding meestal niet ver weg.
Hoelang plan je nog te jagen?
Zolang mijn gezondheid me toestaat het op een veilige en naar mijn gevoel zinvolle manier te doen.