Dit mooie domein ligt in Kessel, dicht tegen de gemeentegrens met Lier, in het gebied ‘Kloosterheide’.
Ontstaan Vermoedelijk is het hof ontstaan in de 17de eeuw als voorname schranshoeve (een hoeve omringd door water). Het kasteel is gebouwd naast de hoeve.
In de 19e eeuw werd de open ruimte tussen beide gebouwen dichtgebouwd. De toren dateert van omstreeks 1880.
Oudste vermeldingen De naam ‘bist’ wijst van oudsher op een open ruimte binnen een bewonerskern, een plaats waar biezen (een gewas dat in water groeit, veelal gebruikt voor vlechtwerk) groeien en/of een drinkplaats voor dieren was.
De oudste bron waarin we een verwijzing vinden naar het ‘Hof De Bist’, dateert van het einde van de 17de eeuw. De Lierse jonkheer Jan Robert de Hoves des Estiennes (1627-1707) wordt vermeld als eigenaar van het “Hof De Bist te Kessel onder den Byvanck van Lier”.
18de – 19de eeuw In 1739 komt het domein in handen van de Mechelse familie Verhocht. Zij zijn de eerste eigenaars die verbouwingen aanbrachten aan het hof. Het jaartal 1743 in de westgevel van het kasteel maakt duidelijk dat zij opdracht gaven voor de bouw van het hoofdgebouw tegen de vijver.
Vanaf 1810 behoort het kasteel toe aan de familie Taymans – De Ridder. Zij verkopen het landgoed in 1814 aan de familie De Graef – Van Meir.
In 1828 kwam het domein in het bezit van de familie Van der Smissen – Van den Berghe. Het kadaster vermeldt dat deze het ‘Hof De Biest’ heeft aangelegd. Jan Franciscus Van der Smissen was verantwoordelijk voor het aanleggen van de vijvers met hun gekende grillige vorm en de gracht die de waters verbindt. Deze verandering maakte het eiland, waarop het kasteel zich bevond, heel wat groter en is tot op de dag van vandaag onveranderd gebleven.
In 1864 gaat het kasteel over in handen van de familie Gamard – Van den Berghe. Zij blijven de eigenaars tot in 1922.
20ste eeuw – heden Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog (oktober 1914) namen Duitse troepen het kasteel in. Het gebouw had niet in de vuurlinie gelegen en had dus ook geen schade geleden. Toch was het interieur volledig vernield bij aankomst van de Duitsers.
Enkele jaren na het einde van de oorlog, in 1922, verkoopt dhr. Gamard het kasteel aan Henri Béliard en zijn echtgenote Isabelle Waffelaert. Zij laten enkele ingrijpende veranderingen aanbrengen aan de ramen, het dak en de gevel. Zij geven het gebouw het uitzicht zoals het er tot op vandaag nog steeds uitziet.
In 1955 komt het domein in handen van de maatschappij Matexi. Alle gronden, bossen inbegrepen, werden verkaveld voor villabouw. Het kasteel werd verhuurd als feestzaal/café. In 1960 verwoest een brand het torendak. Het dak van de toren zal nooit heropgebouwd worden. Van het oorspronkelijke domein ‘De Bist’ blijft nog enkel het ‘eiland’ met het kasteel en zijn bijgebouwen over.
Wanneer het kasteel in 1962 verkocht wordt aan het Klooster van het Heilig Hart Lier, wordt er gestart met enkele noodzakelijke aanpassingswerken om de zusters te kunnen huisvesten: een deel van de hovenierswoning wordt omgebouwd tot een kapel, er wordt een lift voorzien en tegen het kasteel wordt een prefab vleugel opgetrokken met extra kamers en lokalen.
Precies 10 jaar later, in 1972, wordt de eigendomstitel gewijzigd in VZW Gasthuiszusters Augustinessen van Lier.
Een laatste verbouwing komt er in 1988 met de bouw van een nieuwe kapel.
Wanneer de laatste Gasthuiszusters Augustinessen vertrekken uit Kasteel De Bist in 2021 vindt Jeugdhulp Don Bosco een nieuw onderkomen in het kasteel voor jongeren in een verontrustende opvoedingssituatie.
Momenteel zijn de jongens en meisjes (van 6 tot max. 25 jaar) van Vreugdeborg en hun begeleiders de voornaamste gebruikers van het domein. Zij laten momenteel nog enkele aanpassingen uitvoeren om de jongeren in een optimale omgeving op te vangen.
Met dank aan: Erfgoedkring Tussen Twee Nethes Archief Salvator voor de oude foto’s