Voor kinderen is geschiedenis en archeologie vaak een ver-van-mijn-bed-show. Maar voor de kinderen van de gemeentelijke basisschool Goezo! in de Klokkenlaan in Nijlen komt het wel heel dichtbij. Op de plaats waar straks de gebouwen van hun nieuwe school verrijzen, werden sporen van een nederzetting uit de Romeinse tijd gevonden. En zo gebeurt het dat kinderen van nu potscherven in hun handen hebben die kinderen van misschien wel tweeduizend jaar geleden in hun handen hadden… Dat roept vragen op, niet in het minst bij de kinderen zelf en daar brengen we graag verslag van uit. Maar we beginnen met een heel korte inleiding over het wat en het hoe, door archeologe Natasja Reyns:

TekstHans Selderslaghs FotografieKurt Heylen

“We moesten hier opgravingen doen, dat staat zo in de wet. Als je boven een bepaalde oppervlakte komt, dan is dat verplicht. Omdat we in de buurt al eerder dingen gevonden hebben tijdens andere opgravingen, dachten we hier ook wel wat te vinden. Al vrij snel vonden we hier potscherven en dergelijke die teruggaan
tot de tijd van de Romeinen, misschien zelfs ook iets verder, tot de late
ijzertijd. Dat aardewerk lag binnen resten van gebouwen en erfafbakeningen. We kunnen niet zeggen hoeveel mensen hier toen woonden omdat we maar een klein gebied kunnen opgraven, maar in zo’n woonstalhuizen woonden altijd voltallige gezinnen samen. Het zal dus best wel om heel wat mensen gaan.”

Archeologe Natasja Reyns

Hoe kunnen jullie weten hoe oud de gevonden voorwerpen zijn?
Dat weten we meestal vrij snel omdat elke periode zijn eigen bekende materialen heeft. Op basis van die materialen kunnen we er al meteen een tijdvak op plakken.

Welke materialen hebben jullie nodig om te werken?
Om te beginnen hebben we een grote kraan nodig om de bovenlaag af te graven. In die bovenlaag vinden wij niks interessants. Die grond is omgewoeld omdat er landbouw op gebeurde of gebruikt werd als moestuin. Die grond is daardoor donker, maar als we dieper graven en in de gele grond terechtkomen, dan kunnen we sporen herkennen. We nemen daar foto’s van en beschrijven dat allemaal. Met een schop halen we er in het midden een deel uit zodat we kunnen zien hoe dat spoor verder naar beneden gaat.

Voor wie zijn de gevonden voorwerpen?
De eigenaar van het terrein is ook eigenaar van de vondsten die op zijn of haar grond gebeuren. Als die persoon de voorwerpen niet zelf wil bijhouden, dan verhuizen die naar een erkend depot, waar alles goed bewaard blijft.

Opgegraven scherven

Wat vind je minder leuk aan je beroep?
Als het regent of als het heel erg koud is, dan vind ik het niet zo leuk.

Aan wie moeten jullie laten weten wat jullie gevonden hebben?
We moeten dat laten weten aan diegene die iets gaat bouwen op het terrein en ook aan de overheid. Dat is wat wij het Agentschap Onroerend Erfgoed noemen en daar werken mensen die heel veel weten van de ondergrond. Zij houden toezicht op al het werk van alle archeologen in heel Vlaanderen.

Wat is het zeldzaamste dat jullie ooit hebben gevonden?
Dat was een graf van de Merovingers, uit de vroege Middeleeuwen, pakweg de jaren 600 ongeveer. Dat waren vaak krijgers die samen met hun zwaard en schild werden begraven. De vrouwen werden begraven met halskettingen met heel mooie glazen kraaltjes in allerlei kleuren.

Van wie was de nederzetting die jullie op ons schoolterrein vonden?
Op basis van wat we hebben gevonden en de plattegronden van de gebouwen, denken we dat de meeste overblijfselen uit de tijd van de Romeinen komen. De Romeinen situeren we ongeveer van de eerste eeuw tot de vierde eeuw na Christus.

Hoelang duurt het onderzoek van de gevonden voorwerpen in het labo?
Dat kan wel enkele weken duren. We maken dan alle voorwerpen proper of zeven het als het over grond gaat. Soms sturen we kleine deeltjes op naar specialisten om te bepalen hoe oud het precies is of we sturen dingen op zodat we te weten komen welke bomen en planten er hier in die tijd groeiden. Dan maken we een verslag waarin alles staat over wat we hier gevonden hebben.

Hoe weten jullie hoeveel huizen er hier stonden?
Dat kunnen we weten op basis van plattegronden, maar dat gaat dan enkel over het kleine stukje waar we gegraven hebben. Het kan zijn dat hiernaast, waar nu bomen staan, vroeger ook huizen stonden.

Hoe diep zaten de voorwerpen onder de grond?
Dat is meestal zo’n 90 centimeter.

 

Restant paal, waar het dak van woning op steunde

Hebben jullie al eens skeletten of botten gevonden?
Ja, dat is zeker al gebeurd, zeker rond kerken, omdat daar vroeger mensen begraven werden.

Hoe blij zijn  jullie met jullie vondsten?
Geloof het of niet, maar wij worden daar nog altijd heel gelukkig van. Archeoloog zijn is een passie en eens die microbe je gebeten heeft, dan blijft dat voor de rest van je leven.

Hoe werden die oude huizen afgebroken en hoe geraakten die onder de grond?
De huizen zelf raken niet onder de grond, we vinden meestal de resten van palen waar het dak op steunde. Dat werd soms meegenomen en in die gaten viel dan grond wat verkleuringen in de bodem geeft. Het kon ook gebeuren dat die palen gewoon in de grond wegrotten.

Zijn de gevonden voorwerpen geld waard?
Nee, de waarde ligt vooral in de kennis en informatie die we vergaren, maar een echte financiële waarde hebben deze voorwerpen niet.

Welke voorwerpen hebben jullie hier zoal gevonden?
Dat zijn vooral scherven van potten, om te koken of waar de mensen uit aten of dakpannen. Het zijn echt getuigen van het dagelijkse leven van mensen die hier leefden toen er van Nijlen en ons allemaal nog lang geen sprake was. Het is super fascinerend om hierdoor een inkijk te hebben in die mensen van toen. Wat zij allemaal van onze gewoonten en onze luxe van nu zouden denken, dat zou ik nu persoonlijk zelfs eens heel graag weten…

Archeologen aan het werk op de Goezo! Klokkenlaan site
Deel dit artikel
THEMA